Αναπάντεχη συρρίκνωση στην ανώτερη γήινη ατμόσφαιρα

Ουάσινγκτον

Η θερμόσφαιρα, το προτελευταίο στρώμα της γήινης ατμόσφαιρας, μέσα στο οποίο κινούνται πολλοί δορυφόροι, συρρικνώθηκε περισσότερο από ποτέ το 2008, πιθανότατα λόγω της μειωμένης υπεριώδους ακτινοβολίας από τον Ήλιο.

H νέα μελέτη, την οποία παρουσίασε το αμερικανικό Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικής Έρευνας, δείχνει ότι η ηλιακή δραστηριότητα ίσως αυξομειώνεται με πιο περίπλοκο τρόπο από ό,τι είχε εκτιμηθεί ως σήμερα.

Η δραστηριότητα του Ήλιου είναι γνωστό ότι ακολουθεί έναν βασικό κύκλο αυξομείωσης με περίοδο 11 ετών. Τη διετία 2008-2009 έφτασε στο λεγόμενο ηλιακό ελάχιστο, διάστημα κατά το οποίο δεν εμφανίζονται σχεδόν καθόλου ηλιακές κηλίδες ή ηλιακές καταιγίδες. Σε σχέση με προηγούμενους ηλιακούς κύκλους, όμως, το τελευταίο αυτό ελάχιστο ήταν ασυνήθιστα ήσυχο.

Η θερμόσφαιρα, το στρώμα της ατμόσφαιρας που εκτείνεται σε ύψος 90 έως 500 χιλιομέτρων (πάνω από τη μεσόσφαιρα και κάτω από την εξώσφαιρα), ψύχθηκε και συρρικνώθηκε τη διετία αυτή λόγω της εξασθενημένης υπεριώδους ακτινοβολίας.

Σε σχέση με στοιχεία που είχαν συγκεντρωθεί το 1996, η θερμόσφαιρα ψύχθηκε κατά 41 βαθμούς Κελσίου το 2008 και συρρικνώθηκε σε πάχος κατά 30%, αναφέρουν οι ερευνητές στο Geophysical Research Letters.

H ψύξη και η συρρίκνωση «ήταν εντονότερες από ό,τι οποιαδήποτε άλλη στιγμή στα 43 χρόνια διαστημικής εξερεύνησης» γράφουν.

«Η εργασία μας δείχνει ότι ο ηλιακός κύκλος ποικίλλει όχι μόνο στην τυπική ενδεκαετή κλίμακα, αλλά μπορεί επίσης να ποικίλει από το ένα ηλιακό ελάχιστο στο επόμενο» δήλωσε στο AFP ο επικεφαλής της μελέτης Στάνλεϊ Σόλομον.

Η μείωση του πάχους και της πυκνότητας της θερμόσφαιρας είναι καλά νέα για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και τους άλλους δορυφόρους που κινούνται σε αυτή τη ζώνη -η μειωμένη τριβή με τα μόρια αέρα βοηθά να παραμείνουν σταθερές οι τροχιές τους.

Από την άλλη πλευρά, όμως, το ίδιο φαινόμενο σταθεροποιεί τις τροχιές των διαστημικών σκουπιδιών, τα οποία μπορούν δυνητικά να συγκρουστούν με τους ενεργούς δορυφόρους.

Ο Δρ Τόμας Γουντς, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κολοράντο και μέλος της ερευνητικής ομάδας, εκτίμησε ότι ο Ήλιος ίσως διανύει μια περίοδο σχετικά χαμηλής δραστηριότητας, όπως είχε συμβεί και στις αρχές του 19ου και του 20ού αιώνα.

«Αν είναι όντως παρόμοιο με αντίστοιχα μοτίβα που είχαν παρατηρηθεί στο παρελθόν, τότε περιμένουμε να έχουμε εξασθενημένους ηλιακούς κύκλους τα επόμενα 10 με 30 χρόνια» σχολίασε.


in.gr